ศาลหลักเมือง จังหวัดกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย

City Pillar Shrine, Bangkok, Thailand

             ศาลหลักเมือง (City Pillar Shrine) กรุงเทพมหานคร สถานที่อันเป็นหลักบ้านหลักเมืองและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนมายาวนาน สร้างขึ้นมาพร้อมกับการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี สถานที่แห่งนี้ในแต่ละวันมีประชาชนหมุนเวียนสับเปลี่ยนกันมากราบไหว้ สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์อย่างไม่เคยขาดสาย

ประวัติ

             ศาลหลักเมือง สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2325 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ได้โปรดเกล้าฯ ให้มีพระราชพิธียกเสาหลักเมืองขึ้น เป็นเสาไม้ชัยพฤกษ์มีไม้แก่นจันทน์ประกับนอก ยอดเสารูปบัวตูม เมื่อวันอาทิตย์ที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2325 ณ ชัยภูมิใจกลางพระนครใหม่ที่พระราชทานนามว่า “กรุงรัตนโกสินทร์อินท์อโยธยา” หรือเรียกต่อกันมาว่า “กรุงเทพมหานคร”

             จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเสาหลักเมืองต้นใหม่แทนต้นเดิมที่ชำรุดไปตามกาลเวลา เป็นเสาไม้สักเป็นแกนอยู่ภายในประกับด้วยไม้ชัยพฤกษ์ยอดเม็ดทรงมัณฑ์ และผูกดวงชาตาพระนครขึ้นใหม่ เพื่อให้ประเทศชาติและประชาชนชาวไทยทั้งหลาย ที่อยู่ภายใต้พระบรมโพธิสมภารประสบความเจริญรุ่งเรืองวัฒนาถาวรยิ่งขึ้น

             ต่อมาในปี พ.ศ. 2525 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนิน ณ ศาลหลักเมือง ในพระราชพิธีสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี เพื่อเป็นสิริมงคลแก่มหานครตามโบราณราชประเพณี และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการดำเนินการปรับปรุงศาลหลักเมืองให้มีความงดงามบริบูรณ์สมกับเป็นที่สถิตแห่งองค์พระหลักเมือง และให้เชิญเสาหลักเมืองต้นเดิมไปประดิษฐานไว้คู่กับเสาหลักเมืองต้นปัจจุบัน เมื่อบูรณปฏิสังขรณ์แล้วเสร็จสมบูรณ์ พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีสมโภชพระหลักเมือง ณ วันพฤหัสบดีที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2529 รวมทั้งได้สร้างศาลเทพารักษ์เพื่อเป็นที่สถิตแห่งเทพารักษ์ทั้ง 5 และสร้างอาคารหอพระพุทธรูปขึ้น

องค์พระหลักเมือง

องค์เทพารักษ์ทั้ง 5 ได้แก่

             1. พระเสื้อเมือง ลักษณะ เป็นรูปหล่อสำริดปิดทอง ทรงยืนบนฐานสิงห์ พระเศียรทรงมกุฏยอดชัย พระหัตถ์ซ้ายท้าวที่บั้นพระองค์ทรงคฑาวุธ (กระบอง) พระหัตถ์ขวาทรงจักราวุธ พระเสื้อเมือง เป็นเทพารักษ์คุ้มครองป้องกันทั้งทางบก ทางน้ำ คุมกำลังไพร่พลแสนยากร รักษาบ้านเมืองให้ร่มเย็นเป็นสุขปราศจากศัตรูมารุกราน

             2. พระทรงเมือง ลักษณะ เป็นรูปหล่อสำริดปิดทอง ทรงยืนบนฐานปัทม์ ยอดทรงมกุฏท่อนบนเป็นแบบเดินหน ซึ่งหมายถึงเสด็จจรไปตรวจตราปกป้องคุ้มครองภัยทั่วประเทศ พระหัตถ์ซ้ายท้าวที่บั้นพระองค์ทรงพระขรรค์ พระหัตถ์ขวาทรงสังข์ พระทรงเมือง มีอำนาจหน้าที่รับผิดชอบเปรียบได้กับฝ่ายปกครอง ซึ่งต้องเปี่ยมด้วยพระคุณ คือ ความเมตตา ละมุนละม่อมเป็นแนวทางปฏิบัติ เสมือนสังข์ที่ทรง ซึ่งมีความหมายไปในทางคุณธรรม

             3. พระกาฬไชยศรี ลักษณะ เป็นรูปหล่อสำริดปิดทอง มีสี่กร ประทับบนหลังนกแสก ซึ่งเกาะอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมปิดทอง พระเศียรทรงมกุฏยอดชัย พระหัตถ์ขวาบน ยกเสมอพระอังสาถือชวาลา คือดวงวิญญาณ เปรียบดังธาตุไฟในร่างกายคนเรา ซึ่งหากแตกดับลงเมื่อใดก็เท่ากับสิ้นชีวิตดวงวิญญาณออกจากร่างแล้วนั่นเอง และที่เห็นเป็นรูป 3 แฉกมีความหมายถึง ความตายนั้นย่อมเกิดขึ้นได้โดยไม่กำหนดว่าจะเป็นปฐมวัย มัชฌิมวัย หรือปัจฉิมวัยก็ตาม พระหัตถ์ขวาล่างกุมพระขรรค์ แทนปัญญาอันแหลมคม สำหรับพิจารณาตัดสินปัญหาตลอดจนแก้ไขอุปสรรคข้อขัดข้อง ซึ่งพระขรรค์นี้เป็นอาวุธประจำองค์ของเทพยดาหรือผู้มีบุญญาธิการทั่วไป พระหัตถ์ซ้ายบนถือเชือกบาศ สำหรับคล้องมัดปราณของมนุษย์ผู้ถึงฆาต ส่วนพระหัตถ์ซ้ายล่าง ทรงแสดงกิริยาตักเตือนสั่งสอนมิให้กระทำความชั่วร้าย

             4. เจ้าเจตคุปต์ ลักษณะ เป็นรูปแกะสลักด้วยไม้ ประทับยืนบนแท่นสี่เหลี่ยม พระเศียรทรงมกุฏยอดชัย พระหัตถ์ประดับทองพระกร โดยพระหัตถ์ขวาทรงจักราวุธเทพคือเหล็กจาร พระหัตถ์ซ้ายถือใบลานอัครสันธานา สำหรับจดความชั่วร้ายของชาวเมืองที่ตายไป ตำนานมีว่า เจ้าเจตคุปต์เป็นบริวารพระยม และมีหน้าที่อ่านประวัติผู้ตายเสนอพระยม

             5. เจ้าหอกลอง ลักษณะ เป็นรูปหล่อสำริดปิดทองพระเศียรทรงมกุฏยอดชัย ทรงยืนบนแท่นแปดเหลี่ยมพระหัตถ์ยกชูขึ้นเสมอพระอุระ พระหัตถ์ขวาถือดอกบัว ซึ่งแทนความหมายของธรณี (แผ่นดิน) พระหัตถ์ซ้ายถือเขาสัตว์สำหรับใช้เป่าเป็นสัญญาณเรียกไพร่พลให้เข้ามาประจำหน้าที่ตามธรรมเนียมที่ปฏิบัติในสมัยโบราณเจ้าหอกลอง เป็นเทพารักษ์ประจำหอกลอง มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบเหตุการณ์ต่างๆอันเกิดขึ้นในแผ่นดิน เช่น คอยรักษาเวลา ย่ำรุ่ง ย่ำค่ำ และเที่ยงคืน เกิดเหตุอัคคีภัย หรือมีอริราชศัตรูยกมาประชิดพระนคร  

องค์เทพารักษ์ทั้ง 5 ได้แก่ พระทรงเมือง พระเสื้อเมือง พระกาฬไชยศรี เจ้าเจตคุปต์ และเจ้าหอกลอง

บรรยากาศของประชาชนที่มากราบสักการะองค์พระหลักเมือง

จิตรกรรมลวดลายไทยงดงามบริเวณกรอบประตู

ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ติดกับอาคารของกระทรวงกลาโหม

การเดินทางไปศาลหลักเมือง กรุงเทพมหานคร

             ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ที่ถนนหลักเมือง แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร ห่างจากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ 7 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางโดยรถยนต์ประมาณ 15 นาที มีรถประจำทางสายที่ผ่านบริเวณใกล้เคียงคือสาย 59, ปอ.59 และ ปอ.503

บรรยากาศยามค่ำคืนรอบๆ ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานครในช่วงที่มีงานเฉลิมฉลอง 

เวลาทำการเปิด-ปิด

             เปิดทุกวัน เวลา 05.30 - 19.30 น

อัตราค่าเข้าชม

             ไม่เสียค่าเข้าชม

พระพุทธรูปปางต่างๆ  ที่ประดิษฐานภายในอาคารหอพระพุทธรูป 

สิ่งที่ไม่ควรพลาดเมื่อไปเที่ยวศาลหลักเมือง

             ชมความสวยงามของสถาปัตยกรรมศาลหลักเมือง กราบสักการะองค์ศาลหลักเมืองและศาลเทพารักษ์ทั้ง 5 เพื่อความเป็นสิริมงคล

ประชาชนกำลังผูกผ้า 7 สีเพื่อความเป็นสิริมงคล

เวลาที่เหมาะสมสำหรับการท่องเที่ยว

             ตลอดทั้งปี 

             นักท่องเที่ยวที่สนใจมาเที่ยว ศาลหลักเมือง กรุงเทพมหานคร สามารถศึกษา ข้อมูลเพิ่มเติม ได้ที่

                         ศาลหลักเมือง จังหวัดกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย

                         (City Pillar Shrine, Bangkok, Thailand)

                         ระดับความนิยม : 

                         อัตราค่าเข้าชม : ไม่เสียค่าเข้าชม

                         เวลาเปิด-ปิด : เปิดทุกวัน เวลา 05.30 - 19.30 น

                         ตั้งอยู่ที่ : ถนนหลักเมือง แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร          

                         โทรศัพท์ : (+66) 02 222 9876

                         เว็บไซต์ : https://bangkokcitypillarshrine.com

                         ข้อมูลอื่นๆ ที่ควรรู้ : พยากรณ์อากาศ https://www.accuweather.com/

                                         เว็บไซต์องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ http://www.bmta.co.th/?q=home

                                         เว็บไซต์รถไฟฟ้าบีทีเอส https://www.bts.co.th

                                         เว็บไซต์การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย https://www.mrta.co.th/th/

                                         เว็บไซต์กรุงเทพมหานคร http://www.bangkok.go.th/main/index.php?l=th

                                         เว็บไซต์การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย https://thai.tourismthailand.org/Home